Ահա այսպիսի վաստակավոր գործիչ

Նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը նախօրեին գրչի մի հարվածով ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործչի կոչման է արժանացրել բանաստեղծ, ԼՂՀ գրողների միության նախագահ Վարդան Հակոբյանին։

Նորությունն իմանալուց հետո մեր մեջ ծնված առաջին բնական հարցը հետեւյալն էր՝ ո՞ր արժանիքի համար։ Գուցե Հակոբյանը տաղանդավոր ու հանրահայտ բանաստեղծ է, որի մասին պարզապես մենք՝ անտեղյակներս, թերանալով չե՞նք իմացել այսքան ժամանակ...

Գրախանութում նրա գրքերից գոնե մեկը ձեռք բերելը մեզնից մեծ ջանքեր պահանջեց, որովհետեւ դրանք երկար ժամանակով չվաճառվելու պատճառով մոռացության էին մատնված, եւ գրախանութի աշխատակիցները մեծագույն դժվարությամբ գտան «Թեւերի հեռուն» տարօրինակ վերնագիրը կրող երկերի ժողովածուն, որը 2003 թվականին լույս է տեսել 800 օրինակով, սակայն, ինչպես պարզվեց, այդ թվականից ի վեր, օրինակ, «Նոյյան տապան» գրատանը հատուկենտ է վաճառվել, թեեւ արժե ընդամենը 380 դրամ։

Բանաստեղծ Հակոբյանի ստեղծագործությունների ընթերցելիության վերաբերյալ հետաքրքրվեցինք նաեւ Ավ. Իսահակյանի անվան գրադարանում։ Պրպտումները ցույց տվեցին, որ այստեղ Հակոբյանի հեղինակած չորս ժողովածու կա, որոնցից եւ ոչ մեկը, սակայն, երբեւէ չի պատվիրել ընթերցողը։ Ինչեւէ։ Թեեւ արդեն պեղված էր Վարդան Հակոբյանի՝ «Թեւերի հեռուն» երկերի ժողովածուն, եւ հնարավորություն կար դրան ծանոթանալու ու կարծիք կազմելու, սակայն սուբյեկտիվության մեջ չմեղադրվելու համար դիմեցինք գրական աշխարհի մարդկանց։ Ի վերջո, նաեւ հետաքրքիր էր՝ ինչպե՞ս են վերաբերվում նրա պոեզիային այդ միջավայրում։

Պարզվեց՝ ոչ ոքի առանձնապես չէր ոգեւորելու այդ մասին մի քանի խոսք ասելու վերաբերյալ մեր խնդրանքները։ Նրանք բոլորը խուսափեցին՝ պատճառաբանելով, որ Հակոբյանի պոեզիայի գիտակը չեն եւ այնքան ծանոթ չեն, որ կարծիք հայտնեն։ Այս դեպքը մեզ հիշեցրեց Բեռնարդ Շոուի հետ կապված մի պատմություն։ Երբ նրան գրողներից մեկը հրավիրել է իր պիեսի բեմադրությունը նայելու, Շոուն քնել է ներկայացման ընթացքում, իսկ երբ պիեսի հեղինակը դժգոհել է, թե քնել էիր, հիմա ինչպե՞ս ես կարծիք հայտնելու, նա պատասխանել է, որ հենց քնելով՝ արդեն ինքն իր կարծիքն է արտահայտում։

Գրականության ինստիտուտի ղեկավար Ազատ Եղիազարյանը, սակայն, համաձայնեց խոսել բանաստեղծի պոեզիայի մասին, թեեւ իր խոսքը սկսեց նրանից, որ «Վարդան Հակոբյանը Ղարաբաղի գրողների միության նախագահն է նախ, երեկ (արդեն՝ երկու օր առաջ-Ա.Զ.) նշվում էր գրողների միության 70-ամյակը։ Ե՛վ իբրեւ Գրողների միության նախագահ, ե՛ւ նաեւ իբրեւ բանաստեղծ հասարակական ակտիվ գործունեություն է վարում Ղարաբաղում, մասնակցել է Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմին։ Մի խոսքով, Ղարաբաղում հայտնի դեմք է, հասարակական գործիչ։ Հայտնի բանաստեղծ է արդեն նաեւ Հայաստանում։ Նրա պոեզիան շատ հետաքրքիր զարգացում է ապրել։ Դասական քնարերգության օրենքներով գրված գործեր շատ ունի, լավ գործեր։ Այս վերջին շրջանում, թեեւ տարիքը կարծես թե նրան չպիտի տրամադրեր այդպիսի որոնումների, շատ ակտիվ, աշխույժ որոնումներ է կատարում ժամանակակից գրականության մեջ։

Նա փորձում է ժամանակակից գրել եւ երբեմն շատ հաջողությամբ գրում է՝ ժամանակակից պոեզիայի հնարքներն օգտագործելով։ Շատ ուշադիր ուսումնասիրում է 20-րդ դարի բանաստեղծությունը, ինչն ինձ դուր է գալիս։ Աշխատում է լինել ժամանակակից ու երբեմն բավական հաջող է ստացվում։ Այսինքն՝ այսպես նրա պոեզիան բավական հետաքրքիր էվոլյուցիա ապրեց։ Եվ հետաքրքիր է, որ Վարդան Հակոբյանն ուզում է ներկայանալ նաեւ արտասահմանյան ընթերցողին։ Վերջերս նրա մի գիրքը տպագրեցին անգլերեն, եւ մի երկու շաբաթ առաջ գրողների միությունում այդ գրքի շնորհանդեսն էր։ Անգլերեն թարգմանության որակի մասին չեմ կարող դատել։ Բայց փաստն ինքնին հետաքրքիր է, որ ուզում է դուրս գալ հայկական շրջանակներից եւ ներկայանալ նաեւ օտարալեզու ընթերցողներին։ Այնպես որ, այսօրվա մեր երեւացող բանաստեղծական դեմքերից եւ նշանավոր բանաստեղծներից է, որ դեռ ճանապարհ ունի անցնելու»,- բանաստեղծ Հակոբյանի պոեզիայի մասին ահա այսպիսի, հաճախ դրա հետ կապ չունեցող, առավելություններ նշեց պարոն Եղիազարյանը։

Իսկ Հայաստանի գրողների միության նախագահ Լեւոն Անանյանը հայտնեց, որ միանգամայն արժանի համարելով՝ իրենք են այդ կոչման ներկայացրել Վարդան Հակոբյանին՝ նշելով, որ վերջինս «մեր տաղանդավոր բանաստեղծներից է՝ առանց վերապահումների»։ Իսկ մեր այն հարցին՝ արժանի է համարվում որպես բանաստե՞ղծ, թե՞ որպես ԼՂՀ գրողների միության նախագահ, Լ.Անանյանը պատասխանեց՝ հավասարապես։ Նույնը թերեւս «կարելի է» ասել Լեւոն Անանյանի մասին, ու Վարդան Հակոբյանին այդ կոչման ներկայացնելով՝ Անանյանը նկատի է ունեցել նաեւ իրեն։
Հ.Գ. Ստորեւ ներկայացնում ենք Հակոբյանի բանաստեղծություններից մեկը.

«Ագռավը երգեց ծառին եւ մի տերեւ ընկավ ծառից
ագռավը երգեց ծառին եւ էլի մի տերեւ ընկավ ծառից
ագռավը երգեց ծառին եւ դարձյալ տերեւներ ընկան ծառից
ագռավը երգեց, երգեց եւ ծառի վրա ոչ մի տերեւ չմնաց
եւ արեւի ճաքճքած հայելին ջրափոսերում ջարդուփշուր եղավ» («Հարպի»)։

ԱՆՆԱ ԶԱԽԱՐՅԱՆ
«Հայկական ժամանակ»
17.11.2005