Եվ զրպարտիչ մի՝ Խորեն Բաղդասարյան անուն

Ինձ հայտնեցին, որ Խորեն Բաղդասարյան անունով մեկը զրպարտություն է գրել իմ և իմ հարազատների մասին: Որքան հիշողությունս պրպտեցի, չկարողացա այդ անուն-ազգանունով մարդ հիշել:

Ցույց տվեցին այս լուսանկարն ու հայտնեցին, որ ինձ զրպարտողը սա է: Ասացին նաև՝ նախկինում էլի է զրպարտություններ գրել: Նայեցի լուսանկարին և մնացի ապշած: Ձևի ու բովանդակության ինչպիսի՜ ներդաշնակություն: Իմ ողջ կյանքում հենց այս կերպարանքով եմ պատկերացրել զրպարտիչներին ու 37 թվականի մատնիչներին:

Հարցրին՝ դրան պատասխանելո՞ւ ես: Ախր, սրան ի՞նչ կարող եմ պատասխանել, երբ Աստված ինձնից առաջ արդեն պատասխանել է՝ ստեղծելով ձևի ու բովանդակության համերաշխ միասնության այս անկրկնելի նմուշը: Հիրավի մարդու դեմքն ու արտաքինը հոգու հայելին են, և իրավացի են բոլոր նրանք, ովքեր գտնում են, որ յուրաքանչյուր մարդու դեմք ճիշտ և ճիշտ տվյալ անձնավորության ներքին աշխարհի արտացոլումն է: Աշխարհում մի բացառություն եղավ, այն էլ միայն գեղարվեստական երկում՝ Վիկտոր Հյուգոյի հանրահայտ «Փարիզի աստվածամոր տաճարը» վեպում:

Անպատեհ և անիմաստ հայտնված մարդկանց համար տատս մի պատասխան ուներ՝ «Դու էիր պակաս»...



ԿԵՆԴԱՆԻՆ՝ ՎԱՆԴԱԿԱՃԱՂԵՐԻՑ ԴՈՒՐՍ

Տասնամյակներ առաջ, երբ դեռ փոքր էի, հորս հետ կենդանաբանական այգի էի գնացել: Վանդակի մեջ տարբեր կենդանիներ կային՝ առյուծ, վագր, արջ, գայլ...

Հանկարծ նկատեցի, որ ինչ-որ մեկը քարեր է շպրտում վանդակաճաղերի հետևում գտնվող կենդանիների վրա: Հետ նայեցի՝ մի մարդուկ էր, ասես նեանդերթալյան ժամանակներից հայտնված ողորմելի, գջլոտ ու չար հայացքով մի մարդուկ:

Հորս հարցրի, թե ինչու է այդ մարդը քարեր նետում կենդանիների վրա: «Որովհետև Աստված նրա և վանդակի մեջ գտնվողների տեղը սխալմամբ շփոթել է»,- պատասխանեց հայրս:

Վ. ՕՎՅԱՆ

«Նոր էջ»

Պետք է իմանալ այն գինը, որ վճարվել է Արցախի ազատագրության համար. Ց.Պասկալևայի նոր ֆիլմը (տեսանյութ)

http://www.youtube.com/watch?v=t1MF8WEw8Kc&feature=player_embedded
Բուլղարուհի հեռուստառեժիսոր, օպերատոր և սցենարիցտ Ցվետանա Պասկալևան եկող շաբաթ կներկայացնի երեքուկես ժամ տևողությամբ իր ֆիլմաշարը, ոը բաղկացած է յոթ մասից և զետեղված է երկու սկավառակի վրա: Ֆիլմաշարը ներկայացնում է ղարաբաղյան հակամարտության պատմությունը՝ սկզբից մինչև Շուշիի գրավումը։ «Ղարաբաղի վերքերը» խորագրով այս ֆիլմի տեսագրությունները մշակվել են լավագույն տեխնոլոգիաներով ԱՄՆ-ում, որտեղ էլ արտոնագրվել ու թողարկվել է։ Այս պահին այս ֆիլմն արցախյան հակամարտության պատմության մասին եզակի նախաձեռնություն է։

Ֆիլմաշարի յոթ մասերը ներկայացնում են հակամարտությունն՝ ըստ ժամանակագրության և ռազմավարական փուլերի։ Առաջին մասը՝ «Հույսի բարձունքները» (1991թ.) Շահումյանի բարձունքների և երբեք չմեռնող հույսի մասին է։

Երկրորդը` շրջափակման դաժան շրջափուլի մասին է, երբ արդեն հանձնվել էին Շահումյանն ու Մարտակերտը, և ամենօրյա ռմբակոծությունները ավերակ էին դարձրել Ստեփանակերտը։
«Իմ թանկագին ողջեր ու մեռածներ» մասում Պասկալևան պատմել է պատերազմի մասին՝ առանց ռազմական գործողությունների՝ ծերերի ու երեխաների, որբերի ու այրիների կյանքը երկրում, ուր պատերազմ է։ “Ես այն ժամանակ շատ միամիտ էի, կարծում էի, իմ պատրաստած ամեն մի ռեպորտաժն ու հաղորդած լուրը կարող են ինչ-որ բան փոխել իրադարձությունների զարգացման մեջ”,- ասել է նա։

Չորրորդ ֆիլմն անդրադառնում է հայկական փոքրաթիվ ջոկատներից ազգային բանակի կազմավորմանը։

Հինգերորդը ներկայացնում է զինվորագրված մտավորականներին՝ տարբեր բնույթի և մասնագիտությունների տեր մարդկանց, որ թողել էին իրենց կյանքն ու մարտի դաշտ եկել։

Վեցերորդը հրադադարի շրջանն է ներկայացնում՝ ավերակներից մաքրվող քաղաք, վերակառուցված ծննդատուն ու նորածինների կտրուկ աճ։ Իսկ որպես ամփոփում՝ ներկայացվում է Շուշիի ազատագրումը։ “Այսօր, քսան տարի անց, ես կարող եմ յուրօրինակ հաշվետվություն տալ։ Այս հաշվետվությանը ես մոտեցել եմ առանձնահատուկ պատասխանատվությամբ, յուրաքանչյուր բառի և կադրի տակ կարող եմ դնել ստորագրությունս”,- ասել է Պասկալևան։

Վեց լեզուներով ներկայացվող այս ֆիլմաշարն, ըստ հեղինակի, մեծ ազդեցություն կունենա միջազգային հանրության կարծիքի վրա։ Սակայն նա առավել կարևորում է այն ուղերձը, որ պիտի ստանա հայ երիտասարդն այս պատումից, քանի որ “պետք է իմանալ այն գինը, որ վճարվել է Արցախի ազատագրության համար”։

Zham.am

http://www.youtube.com/watch?v=t1MF8WEw8Kc&feature=player_embedded

Ոստիկանապետությո՞ւն, թե՞ օլիգարխիա

Իշխանության համար պայքարը նոր երանգներ է ստանում նաև Արցախում

2007թ. նախագահական ընտրություններից հետո, երբ Արցախի Ազգային անվտանգության ծառայության տնօրեն Բակո Սահակյանն ընտրվեց նախագահ, լուրջ փոփոխություններ տեղի ունեցան հանրապետության ներքին կյանքում: 

Ամենանկատելին ուժային կառույցների դերի բարձրացումն էր, բարձրաստիճան սպաներին ու գեներալներին տարբեր պաշտոնների նշանակումը, քաղաքական դաշտի միատեսակությունը:

Բակո Սահակյանի ընտրությունից հետո հասարակության մեջ հավատ կար դրական փոփոխությունների նկատմամբ, նրա հակակոռուպցիոն առաջին քայլերը է՛լ ավելի մեծացրին հույսերը: 

Սակայն շատ շուտով եկավ հիասթափության պահը՝ պայմանավորված ազատությունների սահմանափակման, կոռուպցիայի կենտրոնացման, պետական միջոցների անարդյունավետ ծախսման, որոշ գործարարների նկատմամբ հարկային տեռորի, ամեն տեսակի քննադատության չեզոքացման գործոններով:

...2011թ. հունվարին ամերիկյան հեղինակավոր Freedom House կազմակերպությունն իր «Ազատությունն աշխարհում» զեկույցում առաջին անգամ Արցախը դասեց ոչ ազատ երկրների շարքում: Մինչ այդ՝ յոթ տարի անընդմեջ, Արցախը համարվել էր մասամբ ազատ երկիր: Ժողովրդավարության ասպարեզում նկատվող այսպիսի հետընթացի մեղքը ծանրանում է նախագահականի ուսերին:

Արցախում հասարակության տոտալ վերահսկողության քաղաքականություն է վարվում, ինչի շրջանակում առանձնահատուկ կարևորվում են այլակարծության սահմանափակումն ու բուհերը, մասնավորապես Արցախի պետական համալսարանը հսկողության տակ առնելը: 

Արցախի պետհամալսարանի այժմյան ռեկտորը Խորհրդային Արցախի ագիտացիայի բաժնի նախկին հրահանգիչ է, որն անվերապահորեն հետևում է քաղաքական գծին՝ հնարավորինս փակ պահելով համալսարանը և ոչնչացնելով ակտիվության ցանկացած սաղմեր։

Կրթության նախարար, գեներալ-մայոր Վլադիկ Խաչատրյանը ժամանակ առ ժամանակ ստանձնում է ռեկտորի «փաստաբանի դերը»՝ աջակցելով կրթական համակարգի նկատմամբ տոտալ վերահսկողության իրականացմանը։ 

Կարևորագույն գործիք է Ազգային անվտանգության ծառայությունը (ԱԱԾ): Արցախցիները բողոքում են այս հաստատության չափից ավելի ակտիվության, իրավասությունները չարաշահելու, ամեն տեղ քիթը մտցնելու գործելաոճից։ ԱԱԾ-ն կամաց-կամաց, բայց հաստատուն քայլերով վերածվում է որոշ իշխանավորների անվտանգության ծառայության: 

ԱԱԾ-ն, զուգահեռաբար, կոմերիտմիության կարևորագույն գործառույթներն է ստանձնում։ Այն կարիերիստ երիտասարդների ձգտումների հիմնական նպատակն է, քանի որ քաղաքական, տնտեսական պաշտոնյաների մեծ մասը նախկին ԱԱԾ-ականներ են:

Նախագահ Սահակյանի 2010թ. ընտրություններից հետո կատարված կադրային փոփոխությունները ցույց են տալիս, որ վերջինս երկիրը տանում է դեպի ոստիկանապետություն՝ փրկելու համար իր իշխանությունն ու դրան սերտաճած բիզնեսը:

Զարմանալի չէ, որ կադրային փոփոխությունները սկսվեցին հենց Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովից, որի նախագահ նշանակվեց ոստիկանության գեներալ-մայոր Ռ. Պետրոսյանը: Հաջորդ փուլը շրջանների ղեկավարումը նախագահին հավատարիմ ուժայիններին վստահումն էր: Արցախի յոթ շրջաններից հինգի նորանշանակ ղեկավարներն ուժային կառույցների աշխատակիցներ են։ 

Այսպես՝ Նոր Շահումյանի շրջանի վարչակազմի ղեկավար է նշանակվել ԱԱԾ փոխգնդապետ Վիտալի Դանիելյանը, Մարտակերտինը՝ ոստիկանության գնդապետ Լևոն Չալյանը, Քաշաթաղինը՝ ոստիկանության գնդապետ Սուրեն Խաչատրյանը, Ասկերանինը՝ ոստիկանության գեներալ-մայոր Սերգեյ Գրիգորյանը: Մարտունու շրջանի վարչակազմի ղեկավարը ՊԲ հրամանատարի նախկին տեղակալ, գեներալ-մայոր Նելսոն Սողոմոնյանն է։

Ինչո՞ւ է նախագահը «հզորացնում» շրջանները

2010թ. խորհրդարանական ընտրություններում վարչապետ Արայիկ Հարությունյանի «Ազատ հայրենիք» կուսակցությունը հաղթանակ տոնեց ու իրանական շանսեր ուներ պարզ մեծամասնության ճանապարհով խորհրդարանական պաշտոններին տեր կանգնելու համար։

Սակայն վարչապետի կողմնակիցների որոշ անզգույշ հայտարարություններ, ինչպես նաև նախագահականում ծրագրվածից շատ ավելի քվեներ ստանալը նույն նախագահականին ստիպեցին կոշտ միջոցների անցնել։ Այսպես՝ Ազգային ժողովում մեծամասնություն կազմող կուսակցությունն ավելի քիչ խորհրդարանական լծակներ ստացավ, քան երկրորդ տեղը զբաղեցրած Արցախի ժողովրդավարական կուսակցությունը՝ ԱԺ նախագահ Աշոտ Ղուլյանի գլխավորությամբ:

Արայիկ Հարությունյանը երիտասարդ պետական գործիչ է, վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնելուց առաջ ակտիվորեն զբաղվել է բիզնեսով, հաստատուն կապեր ունի հայաստանյան օլիգարխիկ շրջանակների հետ։ Նա ոչ միայն Բարսեղ Բեգլարյանի գործընկերն է, այլև վայելում է վերջինիս օժանդակությունը: ՀՀ իշխանությունների շրջանում Արայիկ Հարությունյանի լոբբինգը հենց Բարսեղ Բեգլարյանն էր ապահովում։

Արայիկ Հարությունյանի շուրջ Արցախում համախմբված են լոկալ օլիգարխներ, «Ազատ հայրենիք»-ը մեծ մասամբ գործարարների վրա հիմնված կուսակցություն է: Թեև Արայիկ Հարությունյանը հիմնականում նույնացվում է Բակո Սահակյանի հետ, սակայն երիտասարդ վարչապետի տնտեսական նախաձեռնությունները, մասնավորապես Արցախի էներգետիկ համակարգի զարգացման ծրագրերը, բարձր են գնահատվում անգամ նրա քննադատների կողմից:

Մյուս կողմից՝ որոշ գործարարների նկատմամբ հարկային մահակի օգտագործումը, նրանց՝ Արցախից դուրս մղելը, ուռճացված կառավարման համակարգի անարդյունավետությունը, գյուղատնտեսության թերզարգացվածությունը ստվերում են Ա. Հարությունյանի հեղինակությունը: 

Վարչապետը, այնուամենայնիվ, հավակնոտ գործիչ է, իսկ նրա շրջապատում որոշ անզգույշ հայտարարություններ ակնհայտորեն խոսում են Ա. Հարությունյանի նախագահական ձգտումների մասին: Եվ Երևանում հաջողված լոբբինգի դեպքում Հարությունյանն արդեն 2012թ. Արցախի նախագահական ընտրություններում կարող է համարվել ՀՀ իշխանությունների ցանկալի թեկնածուն:

Իրականում, գնալով ոստիկանապետության ստեղծման, Բակո Սահակյանը փորձում է դիմակայել Արայիկ Հարությունյանի հնարավոր մրցակցությանը: Արցախը կանգնում է ոստիկանապետության և օլիգարխիկ պետության երկընտրանքի առջև: Երրորդ՝ համակցված տարբերակն էլ կա՝ օլիգարխիկ ոստիկանապետություն:

Բոլոր այս կոմբինացիաների մեջ ժողովուրդը չկա, որն օր օրի ավելի է հեռանում որոշումների վրա ազդելու հնարավորություններից։

Օրակարգ, 03 նոյեմբեր 2011 թ.

---------------------------------------------------------

Տպագրվում է աննշան կրճատումներով

Թատերական հրապարակից՝ Ազատության հրապարակ

Ճարտարապետ Թամանյանը Երեւանում երկու հրապարակ է նախագծել՝ իբրեւ հասարակական կյանքի երկու կենտրոն: Մեկը` Լենինի անվան, ապա՝ Հանրապետության հրապարակը հանդիսանում է պաշտոնական կյանքի բևեռ, մինչդեռ մյուսը` նախկինում Ժողովրդական Տան, հետո՝ Օպերայի շուրջը տարածվող հրապարակը դարձավ իրական ժողովրդական կյանքի բևեռ:

Այս երկու հրապարակները վիթխարի կշեռքի երկու նժարի պես չափում են իշխանության ճակատագիրը Հայաստանում: Երբ ուժեղ է պաշտոնական բևեռը, զինվորական շքերթներ ու իշխանական միջոցառումներ են անցնում առաջին հրապարակով, այն կքվում է ծանրությունից: Երբ ժողովուրդը բողոքի ցույցերով ու հանրահավաքներով լցվում է երկրորդ հրապարակ`պաշտոնական բևեռը դատարկվում ու կախվում է օդում:

Այսպես հենց Օպերայի շուրջն էին հավաքվել հայերը ազգային տոնախմբության համար` 1963 գարնանը նշելով Տիգրան Պետրոսյանի շախմատային թագադրությունը: Երկու տարի անց կրկին այնտեղ էին սլանում մարդկանց ամբոխները` 1965 գարնանը աշխարհին հիշեցնելու Հայոց Ցեղասպանության 50-ամյակը: 1988-ին Օպերայի կամ այսպես կոչված Թատերական հրապարակում Արցախյան շարժումը վերածվեց Խորհրդային Միության փլուզման գործընթացի:

Թատերական հրապարակը վերանվանվեց Ազատության հրապարակ:
Նոր իշխանությունը, կարծես, հասկացել է այս տարածքի մոգական ուժը եւ տարիներ շարունակ փորձել է ականազերծել այն: Սկզբում՝ ոստիկանական շարքերով, ապա՝ սրճարանների շղթայով, հետո՝ ստորգետնյա ավտոկանգառով, վերջում՝ անգամ մանկական խաղահրապարակներով բաժանելով ժողովրդին Ազատության հրապարակից, ձգտելով նորից վերածել այն Թատերականի: Սակայն ազգային ոգու այս ամրոցը զավթելու ոչ մի այլ միջոց այդքան արդյունավետ չեղավ, որքան հին ու ստուգված Տրոյական ձիու հնարքը:

Վերջին ինը ամսվա ընթացքում տիտղոսակիր ընդդիմության ջանքերով հրապարակն իսկապես վերածվեց թատերաբեմի: Այս տարին սկսվեց «արաբական գարունով» եւ մենք ունեինք բոլոր հնարավորությունները դարձնել այն նաեւ «հայկական գարուն»: Այս տարվա մարտի 1-ի տարելիցը կարող էր եւ պետք է դառնար բռնապետությունից ազատվելու օրը: Ժողովուրդը ոտքի ելավ ու պատրաստ էր տապալել զավթիչներին: Պատրաստ էին անգամ իշխանությունները` հասկանալով, որ նոր արյունահեղություն ոչ ազգը, ոչ աշխարհն այլեւս չի ների: Պատրաստ չեղան միայն ընդդիմության մենաշնորհը հայտարարած առաջնորդները: Նախկին նախագահն իր նախկին նախարարներով, դատախազներով, միլպետերով ու ջատագովներով մարդկանց հավաքեց կրքոտ ճառերով եւ... ուղարկեց տուն:

Հետո նորից ու նորից, ամիսը մեկ անգամ ժամադրությանը հրավիրելով ժողովրդին՝ ինչպես թեթեւամիտ սիրեկան, կամ տեսակցություն նշանակելով, ինչպես բանտարկյալներին: Բայց հեղափոխությունը, ինչպես եւ սերը, ամիսը մեկ չի լինում: Հեղափոխությունը դաշտան չէ, իսկ ժողովուրդը սիրուհի չէ, ում կարելի է տեսակցել ամիսը մեկ անգամ: Այսպես մարդկանց ծովը սկսեց ցամաքել՝ դառնալով լիճ, հետո` ճահիճ: Այդպես Ազատության հրապարակը նորից դարձավ Թատերական հրապարակ: Բայց թատրոնում ներկայացման ավարտին բոլորը հանում են դիմակները: Թատերական հրապարակում էլ են դիմակներն ընկնում մեկը մյուսի հետեւից: Բռնապետին տապալելու փոխարեն նրա հետ «երկխոսություն» էին վարում ինը ամիս շարունակ, մինչեւ որ գործընթացը վիժեցվեց...

Ներկայացման հաջորդ մասը կոչվելու է «ընտրություններ»: Այն անցնելու է Նախագահի բարձր հովանու ներքո: Տոմսերը վաճառվում են: Առաջին շարքերում տեղերի գինն անփոփոխ է. 30 արծաթ: Show must go on…

Կինոռեժիսոր Տիգրան Խզմալյան
Ejournal.am

Ուզում են Անանյանին հեռացնե՞լ պաշտոնից

Ուրբաթ օրը ՀԺԿ գրասենյակում գտնվող Կարեն Դեմիրճյանի թանգարանում մի խումբ գրողներ հավաք են կազմակերպել։ Այս խմբում ՀՀ գրողների միության նախագահ Լեւոն Անանյանին ընդդիմադիր գրողներն են, որոնք տեւական ժամանակ է՝ փորձում են հասնել նրան, որ Անանյանին հեռացնեն պաշտոնից։ Նրանք անգամ ստորագրահավաք էին նախաձեռնել՝ ՀԳՄ արտահերթ համագումար հրավիրելու պահանջով, որ Անանյանի վերընտրության հարցը լուծեն։ Սակայն գործընթացը ոչ մի կերպ գլուխ չի գալիս, քանի որ նրանք անկազմակերպ են, իսկ Լեւոն Անանյանը՝ իր աթոռին կառչած ու իշխանությունների փեշին կպած։
http://www.hraparak.am

Գրառում Ֆեյսբուքից։ Մարդ կա, նստելով պաշտոնական աթոռի, այնպես է սոսնձվում նրան, որ հաճախ հնարավոր չի լինում մարդն ու աթոռն իրարից պոկել։ Նրանք այնպես են կպչում աթոռին, ինչպես ժանգը՝ երկաթին։ Նմաններից ազատվելու միայն մի ելք կա՝ քերել-մաքրել աթոռի մակերևույթից, ինչպես ժանգն են քերում երկաթից...

Ազնավուր. «Ես ցանկանում եմ, որ Հայաստանում որևէ բան արվի իմ ժողովրդի համար, այն ժողովրդի համար, որը կամաց-կամաց մահանում է...»

Այս ցնցող հարցազրույցում երգիչը, դեմ է դուրս գալիս բոլոր կարծրատիպերին, այդ թվում « ցեղասպանություն » տերմինի շուրջ մղվող պատերազմին, ինչը սառեցնում է հարաբերությունները Թուրքիայի հետ և վնաս է հասցնում Հայաստանի շահերին:


Ցնցող խոսքեր, որոնք պարզաբանում և ավելի վառ են դարձնում սեպտեմբերի 4-ին ֆրանսիական հեռուստատեսության «Vivement dimanche» հաղորդաշարին տրված հարցազրույցում արտահայտած մտքերը: Ինչպես նաև ձեռք է պարզում թուրքական կառավարությանը: Կգտնվի՞ որևէ մեկը` այն բռնելու համար:

Նովել դ’Աղմենի ամսագիր / Nouvelles d’Arménie Magazine (NAM): Դուք նոր ընկերներ ձեռք չբերեցիք «Vivement dimanche»-ին տված ձեր հայտարարություններով: 

Շարլ Ազնավուր: Ես արդեն սկսել եմ զզվել այս ամենից: Մենք երբեք չենք շահի գործը: Մեր թշնամիները սպասում են, որ բոլոր նրանք ովքեր դեռ հիշողության ունեն, մահանան, և այսպիսով կարողանան խնդրից դուրս գալ: Ո՞ր երկիրն է պաշտպանում Հայ դատը: Ոչ մեկը: Ֆրանսիան ճանաչեց այն, ինչ պետք է ճանաչեր, ոչ ավելին: Ոչ մի երկիր մեզ ընդառաջ չի գալու, երբեք: Ավելին, արաբները, ովքեր հեղափոխություն են անում, երազում են ունենալ քեմալական նմուշի կառավարություն: Դա ջուր է լցնում թուրքական ջրաղացին, նրանք գնալով հարստանում և էլ ավելի մեծ դիրքեր են գրավում: Նրանք արդեն մեծ քսանյակի անդամ են և այլևս անգամ ջանք չեն գործադրում Եվրամիություն մուտք գործելու համար:

Այս ու՞ր ենք գնում: Եվ այդ ընթացքում Հայաստանը տառապում է. ամեն օր, օր օրի Հայաստանը դատարկվում է: Շատ չի անցնի, երբ Հայաստանը կդառնա մի դատարկ խեցի…Ո՞ւ մ է դա ձեռնատու: Ընդամենը երեք մեծահարուստ ավազակի՞, երեք մաֆիոզի: Իսկ հարյուր հազարավոր խեղճ մարդի՞կ՝ ցրված աշխարհով մեկ… Այս ամենն ինձ մտահոգում է և անհանգստացնում: Եվ այսքանից հետո ոմանք դեռ մնում են կենտրոնացած «ցեղասպանություն» բառի վրա՞, որը Թուրքիան վիճարկում է: Ես ցանկանում եմ հարցս ուղղել թուրքերին. եթե դա ցեղասպանություն չէ, ապա ինչպե՞ս կանվանեք մի ողջ ժողովրդի ոչնչացում: Ինչպե՞ս եք դուք ինքներդ ձեր մեջ դա անվանել տարիներ շարունակ: Ի՞նչ բառով է Աթաթուրքը որակել կատարվածը: Դա եմ ցանկանում. իմանալ ինչպես են դա անվանել «ցեղասպանություն» բառը հորինելուց առաջ: «Կոտորա՞ծ: Հայերի ջա՞րդ» Այսպիսով, եթե դուք չեք ցանկանում օգտագործել « ցեղապանություն » բառը, խոստովանեք գոնե որ դա կոտորած է: Երբ կհասնենք դրան, մեծ քայլ արած կլինենք: Հայաստանը լուրջ վտանգի մեջ է, իսկ մարդիկ կենտրոնանում են միայն « ցեղասպանություն » բառի վրա: Ես չեմ հասկանում ինչո՞վ է դա օգնելու երկրի առաջընթացին: Ու՞ր է մեզ տանում այդ տրամաբանությունը: Բոլոր նրանք, ովքեր ինձ քննադատում են նման մտքեր արտահայտելու համար, որտե՞ղ են նրանք: Ի՞նչ են նրանք անում Հայաստանին օգնելու համար: Ո՞ր պահին են նրանք գումար ուղարկում: Եվ դեռ ցանկանում են ինձ դասե՞ր տալ: Այդ ես պետք է նրանց դաս տամ: Ես այդ մասին խոսել եմ Ամերիկահայ մի իրավաբանի հետ, որն ունի 300 մասնագետից բաղկացած փաստաբանական գրասենյակ: Նա մյուսների պես էր մտածում: Բայց երբ ես նրան բացատրեցի իմ տեսակետը, նա համաձայնեց ինձ հետ: Ես քաղաքական գործիչ չեմ, ես քաղաքականությունից շատ բան չեմ հասկանում, բայց մի բան ես հաստատ գիտեմ. մենք ունենք մի դժբախտ երկրի փոքր կտոր, որը երկրորդ անգամ է մահանում: Իսկ մարդիկ դեռ տերմիններից են խոսում…

NAM: Այնուամենայնիվ դուք ձեզ շատ ակտիվ դրսևորեցիք այդ խնդրի քննարկման հարցում, մասնավորապես պաշտպանելով Հայոց ցեղասպանության ժխտման քրեականացման հարցը ֆրանսիական Սենատի առջև: Դուք խոսեցիք Սենատի առաջ…

Շ. Ազնավուր: Ի՞նչ օգուտ:

NAM: Դուք մասնակցել եք ցույցերին…

Շ. Ազնավուր: Ի՞նչ օգուտ:

NAM: Դուք հոդվածներ եք տպագրել թերթերում…

Շ. Ազնավուր: Ի՞նչ օգուտ: Դա մեզ ինչի՞ հանգեցրեց, ի՞նչ տվեց: Եթե մետրերով չափենք իրերի իրական վիճակը և սկսենք Ա կետից, քանի՞ միլիմետր ենք առաջ շարժվել: ԶՐՈ:

NAM: Դուք իսկապես կարծում եք, որ առաջ չե՞նք շարժվել: 

Շ. Ազնավուր: Չենք շարժվել և չենք շարժվելու: Երբեք: Ինձ պարբերաբար հրավիրում են Թուրքիա: Նույնիսկ Թուրքիայի արտգործնախարարն ինձ հրավիրեց անցկացնել արձակուրդս իր տանը. Ուրեմն եկեք պայմանավորվենք և որոշենք թե ինչ պետք է նրանցից պահանջենք: Բայց մենք չպետք է քաղաքական խաղ խաղանք այս կամ այն կողմի շահերը պաշտպանելով: Ինչ վերաբերում է ինձ, ապա այն հարցը, թե ով է լինելու ՀՀ հաջորդ նախագահը, ինձ բացարձակապես չի հուզում: Ես միայն մի բան եմ ցանկանում, որ սահմանները բացվեն և այս երկիրը կարողանա մի փոքր շունչ քաշել:

NAM: Դրանով դուք աշխարհի՞ն եք դիմում: 

Շ. Ազնավուր: Այո: Ես միշտ լավն եմ խոսում թուրքերի մասին: Ես կարծում եմ, որ նրանք հետաքրքիր ժողովուրդ են: Չկա ոչ մի թուրքաբնակ հայ, որ ասի, որ չի սիրում թուրքերին: Հնարավոր է, որ դուր չգա նրանց վերաբերմունքը, նրանց քաղաքականությունը, բայց ոչ ժողովուրդը որպես այդպիսին: Իմ նպատակն է խթանել առաջընթացը:

NAM: Այնուամենայնիվ դուք հիասթափված չե՞ք 2009 թվականին Ցյուրիխում ստորագրված արձանագրությունների խախտումից: 

Շ. Ազնավուր: Դրանք մի երեկո ստորագրվեցին, հաջորդ օրը արժեզրկվեցին: Ես հիասթափված չէի, քանի որ գիտեի, որ ամեն ինչ հենց այդպես է լինելու: Ինչու՞: Որովհետև թուրքերի հետ ոչ մի պայմանագիր երբևէ չի վավերացվել: Միշտ լինում է մի այնպիսի պահ, երբ նրանք ետ են կանգնում և այլս ոչինչ հնարավոր չէ անել: Նրանց ներկայիս ռազմավարական դիրքը նպաստում է այդ տենդենցին: Նրանք իրենց ուժեղ են զգում և հետևաբար ավելի ու ավելի քիչ են հակված զիջումների: Այսպիսով, ի՞նչ անենք: Ես անձամբ կողմ եմ ոչինչ չանելուն: Բայց ինձ վրա այլևս հույս մի դրեք… ամենևին: Ես զզվել եմ: Ես չեմ ուզում անիմաստ ջանք թափել: Թուրքերն այն ժողովուրդն են, որոնց միշտ քարոզել են կեղծ ճշմարտություններ: Նրանց սուտ բաներ են սովորեցրել: Ուրեմն սկսենք նրանց այդ թյուր տեղեկություններից, և նրանց հակառակը սովորեցնենք:

NAM: Պետք է բավականաչափ խելացի լինել երկու կողմերի համա՞ր էլ: 

Շ. Ազնավուր: Պարզապես խելացի գործել է պետք: Նախաձեռնությունը սեփական ձեռքը վերցնել: Իմ հերթին ես ձեզ մի հարց տամ. արդեն որքա՞ն ժամանակ է, որ թուրքերը մեր տարածքներում են ապրում: Ես չեմ խոսում այն ամենի մասին, ինչ կատարվել է դրանից հետո…միայն առաջ:

NAM: Դարեր: Մոտավորապես հազար տարի...

Շ. Ազնավուր: Գերմանացիները այլևս չեն պահանջում Էլզաս-Լոթարինգիան, իսկ մենք (franciatsineres) էլ չենք հիշում Ռուռը: Պետք է խելացի լինել և հասկանալ իրերի իրական կողմը: Ես ավելի հեռու եմ գնում: Նույնիսկ եթե նրանք մեզ վերադարձնեն այդ տարածքները, ո՞վ է գնալու այդտեղ ապրի: Ոչ ոք: Խելամիտ լինենք: Հաշվարկենք ամեն ինչ:

NAM: Բայց դուք չեք կարծում, որ հայկական իշխանությունները քաջատեղյակ են իրավիճակին և լավ գիտեն թե ինչ են անում: 

Շ. Ազնավուր:Ես չգիտեմ: Հաջորդ անգամ կխոսեմ այդ մասին նրանց հետ: Ես չեմ ցանկանում որևէ քայլ անել առանց նրանց կարծիքը հաշվի առնելու: Բայց կարծում եմ նրանց համար առաջնայինը սահմանների բացումն է: Դրսում բառերի պատերազմ է, իսկ ներսում մարդիկ տառապում են:

NAM: Ներեցեք ինձ, բայց չե՞ք կարծում, որ հայերի արտագաղթի հիմնական պատճառը պարզապես գոյություն ունեցող համակարգն է, որը հույս չի ներշնչում ժողովրդին: Եվ սա դեռ առանց հաշվի առնելու Ղարաբաղյան հարցը: Այս հարցում էլ պե՞տք է զիջումների գնալ: 

Շ. Ազնավուր: Իհարկե: Ոչինչ չի արվում մարդկանց օգնելու համար: Ընդհակառակը: Ես մաֆիոզական պատմություններ գիտեմ, որոնք անտանելի են: Մարդիկ այն վիճակի են հասել, որ գյուղացիները սովամահ են լինում սեփական հողի վրա: Մաֆիայի այդ ներկայացուցիչներին պետք է գնդակահարել: Ուրիշ ճար չկա: Դուք ցանկանում եք մաֆիոզ լինե՞լ. գնացեք և ուրիշ երկրում մաֆիա ստեղծեք: Շատ երկրներ կան, որոնք ձեզ կընդունեն: Բայց մի ստեղծեք մաֆիա ձեր տանը, ձեր սեփական ժողովրդի գլխին:

NAM: Բայց հայկական հարցի վերաբերյալ ո՞րն է ձեր տեանկյունը: 

Շ. Ազնավուր: Ես համաձայնություն եմ ուզում: Ես ցանկանում եմ, որ թուրքերը ճանաչեն տեղի ունեցածը: Բայց ես թքած ունեմ «ցեղասպանություն» բառի վրա: Ի՞նչ կտա մեզ, եթե նրանք օգտագործեն այդ բառը: Թող ճանաչեն կոտորածը: Ժամանակին հենց դա էին ասում: Բոլորը խոսում էին կոտորածից… Եվ հանկարծ միանգամից, 50-ական թվականներից սկսեցին կենտրոնանալ «ցեղասպանություն» բառի վրա, ինչը շատ դժվար է ընդունել, նույնիսկ երբ այն համապատասխանում է իրականությանը:

NAM: Այնուամենայնիվ...

Շ. Ազնավուր: Նրանք չեն ցանկանում ընդունել այն փաստը, որ որոշել են վերացնել մի ողջ ժողովուրդ: Ուրեմն պետք չէ մոռանալ այն ինչ տեղի է ունեցել։ Բայց հարկավոր է այսուհետ գնալ դեպի հուսալին, դեպի հույսը: Սահմանակից թուրքերը հայերին դեմ չեն: Դիարբեքիրի քաղաքապետը բացահայտորեն հայտարարեց, որ պետք է ճանաչել ցեղասպանությունը: Կան կարևոր մարդիկ, որոնք բավականին հետաքրքիր բաներ են ասում, բայց կան նաև այնպիսիները, որոնք հակառակն են ասում: Կարևորն այն է, որ թուրք ժողովուրդը քայլեր է անում, ինչպիսին արեց Հրանտ Դինքի թաղման ժամանակ:

NAM: Իսկ Ղարաբաղյան հարցի վերաբերյալ ի՞նչ եք մտածում: Այդ կողմից Հայաստանին ավելի շատ վտանգ է սպառնում, քան Թուրքիայի կողմից: Ի՞նչ եք դուք առաջարկում: 

Շ. Ազնավուր: Դա ընդհանուր փաթեթի մի մասն է: Դա նորմալ է: Ուղղակի պետք է ազնիվ լինել. Արդյո՞ք Ղարաբաղը պատկանում էր ադրբեջանցիներին մինչև Ստալինի նվիրաբերությունը: Մյուս կողմից արդյո՞ք Ղարաբաղը Հայաստան է: Ոչ, դա ինքնավար երկիր է: Ճի՞շտ է, թե ոչ:

NAM: Այսինքն, այստեղ նույնպե՞ս պետք է նահանջել: 

Շ. Ազնավուր: Ոչ, բայց պետք է ընդունել, որ Ղարաբաղը առանձին երկիր է, ինչպիսին Ադրբեջանը և Հայաստանը: Միգուցե ես ուտոպի՞ստ եմ:

NAM: Դուք համաձայնեցնու՞մ եք հայկական իշխանությունների հետ, երբ նման դիրքորոշումներ են արտահայտում: 

Շ. Ազնավուր:Երբ ես զրուցում եմ հայկական իշխանությունների հետ, նրանք ինձ միշտ ասում են, որ ես իրավացի եմ: Բայց նրանք ոչինչ չեն անում: Նույն բանն է նաև Ֆրանսիայում: Իշխանությունների հետ անիմաստ է խոսել: Ինչպիսին էլ նրանք լինեն: Ես չեմ կարծում, որ Ֆրանսիան ինչ որ բան կանի մեզ համար: Ամեն ինչ անօգուտ է, քանի որ Թուրքիան շատ կարևոր երկիր է Ֆրանսիաի համար: Հնարավոր չէ անտեսել Թուրքիային: Ֆրանսիայում մարդիկ իրենց շատ ուժեղ են կարծում, բայց երբ գալիս է ընդունելու ժամը, ամեն ինչ փոխվում է: Ֆրանսիան Հայաստանի համար ոչինչ չի անի: Արդեն 90 տարի է, որ սպասում ենք որևէ քայլի: Գրքեր են գրվել, տարբեր բնագավառի մարդիկ են ելույթ ունեցել հայկական հարցի օգտին, սակայն դրանից ոչինչ չի փոխվել: Իսկ դուք սպասում եք, որ այսօր հրաշքներ կկատարվե՞ն, երբ կան բացառիկ խոչընդոտներ, որոնք խանգարում են հայկական հարցին: Կարելի է ուտոպիստ լինել, բայց շատ երազել հարկավոր չէ: Ես չեմ երազում: Իմ կյանքն ապացուցում է, որ ես չեմ երազել երբևէ: Ես աշխատել եմ: Ես քաղաքական գործիչ չեմ: Ես այդչափ խելամտություն և զարգացվածություն չունեմ, որպեսզի հաստատեմ այն ամենն ինչի մասին խոսում եմ: Բայց ես սրտանց եմ խոսում, որովհետև ես այդպես եմ մտածում:

NAM: Դուք միշտ հետաքրքրվու՞մ եք քաղաքականությամբ: 

Շ. Ազնավուր: Ես հետաքրքրվում եմ քաղաքական գործիչներով, լինեն տղամարդ, թե կին, և սպասում, թե ինչ են նրանք անելու: Խոստումներ…խոստումներ….Երեկ իմ համերգին ներկա էր իմ ընկեր Բեզանսենոն: Ես նրան հարգում եմ , սիրում եմ: Նա անկեղծ է: Նա աշխատում է զօր ու գիշեր իր ելույթների վրա: Մյուսների մասին ոչինչ չգիտեմ: Նրանց համար այդ ելույթները գրվում են:

NAM: Դուք գո՞հ եք ձեր համերգային նոր շրջանից: 

Շ. Ազնավուր: Ես շատ գոհ եմ: Ես շատ մարդկանց ցույց տվեցի իրենց տեղը: Նրանք, ովքեր վատ բաներ էին գրում իմ մասին, հիմա դեռ փոքր վերապահումներով են ինձ վերաբերվում, թեև գնալով ավելի քիչ վերապահումով: Միևնույնն է, նրանք ինձ երբեք չեն ների իմ հաջողությունների համար: Կներեն միայն երբ մահանամ: Բայց ես դեռ չեմ պատրաստվում մահանալ: Լսեք ինձ, Արա: Ես ցանկանում եմ, որ Հայաստանում որևէ բան արվի իմ ժողովրդի համար, այն ժողովրդի համար, որը կամաց-կամաց մահանում է: Որքա՞ն են նրանք մնացել: Ինձ ասում են 2,3 միլիոն: Իշխանությունները նշում են 3,6 միլիոն, բայց սուտ է: Շատ ժամանակ չի անցնի, երբ այդ թիվը կհասնի 1,8 միլիոն, հետո էլ կհասնենք 1 միլիոնի, այն, ինչ կմնա մաֆիայի ձեռքում: Ու՞մ վրա ենք հույսներս դնելու մեր երկրի բնակեցման հարցում. չինացիների՞: Ես ցանկանում եմ, որ ամեն մի հայ ինքն իրեն տա այդ հարցը. ի՞նչ եմ ես անում իմ պապերի հողի համար, ի՞նչ եմ ես անում սա մերժելով, կամ մյուսն ընդունելով: Եվ նա կհասկանա, որ ոչինչ չի անում: Ինչպես տեսնում եք ես շատ հարցեր բարձրաձայնող մարդ եմ:

NAM: Իրականում այն ինչ դուք ցանկանում եք, դա հայ ժողովրդին ուշքի բերե՞լն է: 

Շ. Ազնավուր: Հարկավոր է նրան ուշքի բերել, թուրքերին նույնպես: Ամեն ինչ մեր երկու ազգերի մեջ է որոշվելու, եթե մենք բարի կամքի տեր մարդիկ ենք:

NAM: Բայց դուք կարծես «բռնաբարում» եք հայերին: Դուք դա գիտակցո՞ւմ եք: 

Շ. Ազնավուր:Ես իմ ողջ կյանքի ընթացքում «բռնաբարել» եմ իմ հանդիսատեսին: Ինչո՞ւ պետք է նույն կերպ չվարվեմ իմ հարազատ ժողովրդի հետ: Մի օր իմ քույրն ինձ ասաց. «Դու կարծում ես, որ որևէ մի թուրք կարող է քեզ սպանե՞լ»: Իսկ ես կարծում եմ, որ հայը նույնպես դա կարող է անել, նույն պատճառներով: Ես ռիսկի եմ դիմում: Դա իմ ոճն է: Եվ եթե սկսում եմ բարձրաձայնել, ուրեմն կբարձրաձայնեմ մինչև վերջ: Միգուցե ես սխալվո՞ւմ եմ: Ուրեմն թող ինձ լուծում առաջարկեն, այլ ոչ թե չգիտեմ թե ինչ: Ոչ մի բողոք, և ոչ մի տաբու: Մի օր ես խոսեցի մուսուլմանացված հայերի խնդրի մասին ՀՀ նախագահի հետ և նրան ասացի, որ պետք է մի բան անել: Այդ մարդիկ դժբախտ են, քանի որ ընդունված չեն ոչ մի կողմից (ոչ թուրքերի, ոչ հայերի)։ Պետք է նրանց օգնել: Մենք իսլամին դեմ չենք, մենք վեց հիասքանչ մզկիթ ունենք Հայաստանում, որոնք պահպանվել են ի հեճուկս Ստալինի` դրանք քանդելու հրամանին: Իրանն ամեն ինչ անում է դրանք վերանորոգելու համար: Մենք ազգ ենք, իսկ ազգը բնականաբար բաղկացած է տարբեր մարդկանցից. լավ կամ վատ, տարբեր կրոններից. քրիստոնյա, հրեա, մուսուլման, դա նորմալ է: Հարկավոր է, որ Հայաստանը փոխի իր մտածելակերպը և ընդունի տարբեր հավատքի հայերին, ինչպես Եվրոպան է ընդունում տարբեր հավատքի մարդկանց:

NAM: Դուք ճանաչում եք ՀՀ երեք նախագահներին: Դուք կարո՞ղ եք մեզ հետ խոսել նրանց մասին: 

Շ. Ազնավուր: Ոչ դա իմ գործը չէ: Նրանք բարի կամքի տեր մարդիկ են, բայց երբեմն իրավիճակները փոխում են կամքը… Ամեն դեպքում երբեք ոչ մի նախագահ ինձ չի ասել «ոչ»: Ավելի լավ կլիներ երևի, որ ասեին: Արա, այսօր ի՞նչ է նշանակում լինել հայ: Ես կուզենայի իմանալ: Ի՞նչ է նշանակում լինել սփյուռքահայ: Լավ ուտե՞լ, լավ խմե՞լ, սեփական խանութն ունենա՞լ և ցեղասպանության մասին խոսե՞լ: Դա է նշանակում լինել հա՞յ: Դա շատ քիչ է:

Հայերեն թարգմանությունը` Հասմիկ Այվազյանի

«Առաջին լրատվական»

12 Հոկտեմբերի

Միրզախանյանը կվերադարձնի մեդալը, եթե Սեֆիլյանն ու Հացպանյանը ՀՀ քաղաքացիություն չստանան

Սեպտեմբերի 28-ին ԳԱԼԱ հեռուստաընկերության «ԳԱԼԱ news հավելված» հաղորդման հյուր,  Շվեդիայի թագավորական տեխնոլոգիական ինստիտուտի պրոֆեսոր, շվեդաբնակ Արամայիս Միրզախանյանը արտերկրում բնակվող հայությանը վերաբերող բազմաթիվ հարցերին ի պատասխան, անդրադրաձավ նաև սփյուռքահայերին ՀՀ քաղաքացիություն շնորհելու խնդրին։

Ստորև ներկայացվում է Արամայիս Միրզախանյանի խոսքի այդ խնդրին վերաբերվող հատվածը։

«... կա խտրականություն սփյուռքահայության նկատմամբ։ Կան սփյուռքահայեր, որոնք գտնվում են Հայաստանում և ցանկանում են ստանալ ՀՀ քաղաքացիություն, բայց չեն ստանում։ Ես պետք է ճշգրիտ անուններով նշեմ. դա Ժիրայր Սեֆիլյանն է, Շուշիի առանձնակի գումարտակի նախկին հրամանատարը և Սարգիս Հացպանյանը, որը Ղարաբաղում մարտնչած և հսկայական օգնություն կատարած անձնավորություն է, ֆրանսահայ։ Ես այդ մարդու հետ տասնյակ անգամներ եղել եմ Ղարաբաղում։ Այս երկու անձնավորությունները բանտարկվել են՝ Ժ.Սեֆիլյանը 1.5 տարի Ս.Հացպանյանը 2.5 տարի և երկուսն էլ ազատ են արձակվել, այսինքն եթե անգամ նրանք ունեցել են ինչ-որ մեղք, հանցանք, այն արդեն ավարտված է և այս մարդիկ այսօր ապրում են Երևանում, բայց նրանց մերժվում է տալ ՀՀ քաղաքացիություն։ Սա ի՞նչ խտրականություն է։ Դա ինչ-որ մեկի քմահաճույքն է։ Ես որպես սփյուռքահայ բողոքում եմ և պահանջում, որպեսզի այս մարդկանց տրվի ՀՀ քաղաքացիություն։ Ավելացնեմ նաև, որ եթե  այդ երկու անձնավորություններին մոտակա ապագայում չտրվի ՀՀ քաղաքացիություն, ապա ես իմ բողոքը կարտահայտեմ նրանով, որ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության «Մայրական երախտագիտություն Արցախի քաջորդիներին» ստացած մեդալը կվերադարձնեմ ԼՂՀ Նախագահին, որի ձեռքից ի դեպ ստացել եմ այն»։

«Ժիրայր Սեֆիլյանի քաղաքացիության իրավունքի պաշտպանության կոմիտե»

Երևան
04.10.2011թ.   

Բաց նամակ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Կաթողիկոսին

Վեհափառ Տեր

Հայաստանում և արտերկրում բնակվող հայությունը բազմաթիվ անգամներ ունկնդրելով Ձեզ, համոզվել է Ձեր խոսքի անկեղծության, Ձեր արժանապատիվ կեցվածքի, հայ մարդուն խոսքով և գործով անշահախնդիր օգնության ձեռք մեկնելու Ձեր պատրաստակամության մեջ:

Այս նամակով հայցում ենք Ձեր ուշադրությունը աղաղակող մի անարդարության հանդեպ, որի մասին պարբերաբար  լուսաբանում են թե Հայաստանի և թե արտերկրի զանգվածային լրատվամիջոցները, այդ խնդրով հանդես են գալիս անհատ քաղաքացիներ, հասարակական և ազգային կազմակերպություններ:

Խնդիրը վերաբերվում է Լիբանանի քաղաքացի, 1990 թվականից առ այսօր իր ընտանիքի հետ Հայաստանում բնակվող, Արցախի ազատագրական պատերազմի մասնակից, Շուշիի առանձնակի գումարտակի հրամանատար, «Մարտական խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշանի ասպետ, փոխգնդապետ Ժիրայր Սիմոնի Սեֆիլյանին ՀՀ քաղաքացիություն շնորհելուն ՀՀ իշխանությունների կողմնակալ կեցվացքին, որի հետևանքով 2004թ., 2006թ. և 2008թ. Ժիրայր Սեֆիլյանի դիմումները ՀՀ քաղաքացիություն ստանալու համար իշխանությունների կողմից հանիրավի մերժվել են:

Իշխանությունները անտեսել և մերժել են Երևանի 20 պատվավոր քաղաքացիների, հանրաճանաչ հայ անհատների, հազարավոր քաղաքացիների դիմումները Ժիրայր Սեֆիլյանին ՀՀ քաղաքացիություն շնորհելու խնդրում:

Մերժելով հայրենիքի քաղաքացի դառնալու նրա դիմումները ՀՀ իշխանությունը խարխլում և կասկածի տակ է դնում ազգային միասնությունը՝ այն հիմնարար գաղափարը, որը միավորում է աշխարհասփյուռ հայությանը անկախ քաղաքական, կուսակցական և կրոնական պատկանելիությունից։

Աշխարհասփյուռ հայությանը միավորող գաղափարը կարմիր թելի նման անցնում էր Սփյուռք-Հայաստան 4-րդ համաժողովում արտասանած Ձեր ելույթի չորս հիմնավոր հարցերում։ Այդ դեպքում ինչ արժեք ունի Սփյուռքի նախարարի «Արի տուն» ձևական ծրագիրը, երբ արդեն տուն եկած, հայրենի եզերք, հող ու հայրենիք պաշտպանած հայորդուն ապաստան ու քաղաքացիություն չեն տալիս հայրենիքում։ Այս հարցը արդեն դադարել է սոսկ  Ժիրայրի անձնական հարց դիտվելուց և սա արդեն իսկ քաղաքականություն է, տեսակի մերժում:

Օրենքով քաղաքացիություն շնորհելը ՀՀ Նախագահի մենաշնորհն է, բայց նաև մեր բոլորի արժանապատվության հարցն է, որի հետևանքով այս տեսակին փորձում են օտարել իր Հայրենիքից։

Ձեզ, որպես համայն հայությանը միավորող գաղափարը խորհրդանշող Վեհափառ Տեր, խնդրում ենք օգտագործել Ձեր զորավոր և հեղինակավոր խոսքը և միջամտել այս գործի արդարացի լուծման հարցում։

Զարուհի Սարգսի Մուրադյան – նկարչուհի, ՀՀ նկարիչների միության անդամ

Հրանուշ Խառատյան – ազգագրագետ

Սոնա Արշունեցի – գրող հրապառակախոս, հայ դատի պաշտպան։ Բրյուսել

Երվանդ Մանարյան – թատերական գործիչ

3.10.11

Ճապոնացի բանվորն աղբանոցում 130 հազար դոլար է գտել

Ճապոնացի բանվորը 10 մլն իենով (ավելի քան 130 հազ. դոլար) փաթեթ է գտել աղբավայրում: Ինչպես հաղորդում են ճապոնական լրատվամիջոցները, մաշված պայուսակի մեջ լցված թղթադրամները 56-ամյա ճապոնացին անմիջապես հանձնել է ոստիկանությանը, գրում է ITAR-TASS-ը:

Կարգուկանոնի պահապաններն անմիջապես սկսել են պայուսակի տիրոջ որոնումները: Ոստիկանների կարծիքով՝ պայուսակը մյուս թափոնների հետ աղբանոցում հայտնվել է այս շաբաթ: Եթե առաջիկա երեք ամիսների ընթացքում պայուսակի տերը չհայտնվի, այն, համաձայն Ճապոնիայում գործող կորած իրերի մասին օրենքի, կհանձնվի քաղաքային իշխանությունների ֆինանսական հիմնադրամ:

hraparak.am

Սուրհանդակ։ Սա կատարվել է ասիական երկիր Ճապոնիայում։ Քառատրոփ դեպ Եվրոպա սլանալ ցանկացող մեր երկիրը դեռ որքա՜ն ճանապարհ պիտի անցնի, որ գոնե 5 տոկոսով նմանվի այս երկրին։

Ի՞նչ են մտածում արցախցիները «Մադրիդյան սկզբունքների» մասին (տեսանյութ)

«Չենք լռելու» երիտասարդական նախաձեռնությունը պատրաստել է տեսաֆիլմ ղարաբաղյան բանակցությունների սեղանին դրված այսպես կոչված «Մադրիդյան սկզբունքների» հանդեպ արցախցի ժողովրդի վերաբերմունքի վերաբերյալ:
Նկարահանումները կատարվել են մի քանի օր առաջ Արցախի բոլոր շրջաններում:
Տեսաֆիլմն ուղարկվել է Մինսկի խմբի համանախագահող երկրների` ԱՄՆ-ի, Ռուսաստանի և Ֆրանսիայի դեսպաններին Հայաստանում:
Ցավալի է, որ հայ ժողովրդի ազատատենչության և պապական հողերի վրա արարելու ցանկության արդյունքում արյան գնով վերամիավորված հայկական հողերն այսօր դարձել են մանրադրամ աշխարհի հզորների ձեռքում: Որպես արդյունք` առաջարկություններ և փաստաթղթեր` ծնված հեռավոր և անմասնակից կաբինետներում...
Բայց սեփական հողի և ազատության ճակատագիրը որոշելու իրավունք ունի միայն ժողովուրդը: Եվ ոչ ոք այլևս:

«Մենք ենք, մեր սարերը» անմխիթար վիճակում չէ, այլ՝ խայտառակ

Հայաստանյան լրատվամիջոցներում Արցախի խորհրդանիշը համարվող «Մենք ենք, մեր սարերը» («Տատիկ-պապիկ») հուշարձանի խայտառակ վիճակի մասին «Չենք լռելու» երիտասարդական նախաձեռնության տարածած լուրը կարդալուց մի քանի օր հետո NEWS.am-ում հանդիպեցի նոր նյութի, որտեղ Ստեփանակերտի փոխքաղաքապետ Արմեն Ավագյանը հերքում է «Չենք լռելու»-ի տարածած լուրը։ «Նախ, համաձայն չեմ, որ հուշարձանն անմխիթար վիճակում է, երկրորդն էլ ամեն տարի համապատասխան գումարներ ենք հատկացնում հուշարձանի պահպանության, տարածքի բարեկարգման, լուսավորության եւ այլ աշխատանքների համար»,- ասել է նա։

Առաջին՝ «Մենք ենք, մեր սարերը» ձեռքի թաշկինակ չէ, որ դնես գրպանում ու հանգիստ հայտարարես, թե՝ այն մաքուր է, որովհետեւ մեր տանը լվացքի մեքենա կա... Երկրորդ՝ «Չենք լռելու»-ն հայտնել է կոթողի ոչ թե անմխիթար վիճակի մասին, այլ խայտառակ վիճակի մասին եւ, որպես ապացույց, իր տարածած լուրին կցել է տեսագրություն, որ թվագրված է՝ 12.09.2011։ Այսինքն՝ հուշարձանը նկարել է մի քանի օր առաջ։

Ես չգիտեմ, թե ամեն տարի «համապատասխան» ինչ գումարներ են հատկացնում «հուշարձանի պահպանության, տարածքի բարեկարգման, լուսավորության եւ այլ աշխատանքների համար» եւ այս պահին այդ գումարն ամենեւին ինձ չի հետաքրքրում։ Ես հստակ մի բան գիտեմ, այն է՝ Արցախի խորհրդանիշը, մեր մշակույթի կոթողներից մեկն այսօր անտիրության է մատնված։ Խոսքը տարբեր հիմարների կողմից արձանի վրա արված գրությունների ու փորագրությունների մասին չէ միայն, ովքեր իրենց ողորմելի անունը «դրոշմել» են հուշարձանի վրա՝ կարծելով, թե անմահանալու ամենակարճ ճանապարհը դա է։ Խոսքն այն մասին է, որ տեղ-տեղ հուշակոթողի քարերը ջարդված են կամ այլանդակորեն փորփրված, իսկ հուշարձանի վրա, ավելի կոնկրետ՝ խեղճ պապիկի գլխին արդեն քանի տարի է խոտ ու մոլախոտ է բուսնում...

Ինչ վերաբերում է «լուսավորությանը», իրոք այնտեղ արկղանման բաներ կան ընկած, որոնք վաղուց որպես լուսարձակ են ծառայել։ Իսկ հուշարձանի տարածքի «մաքրության» մասին ավելի լավ է չխոսենք...

Սա է իրողությունը։ Տխուր իրողությունը, եւ արցախցի յուրաքանչյուր պաշտոնյա կարող է ծառայողական իր ավտոմեքենայով 2-3 րոպեում մեկնել այնտեղ ու սեփական աչքերով տեսնել դա... Եվ ցավն այն է, որ արցախյան լրատվամիջոցներում այդ մասին քիչ չեն գրվել, սակայն «սայլը» մնացել է այնտեղ, որտեղ միշտ եղել է...

«Մենք ենք, մեր սարերը» այսօր ոչ միայն խորհրդանիշ է եւ մշակութային արժեք, այսօր այն ակամա դարձել է մի այլ երեւույթի քարեղեն վկայությունը, որ կոչվում է՝ «Մենք ենք, մեր պրոբլեմները»։ Տեսականորեն՝ հեշտ լուծելի, իրականում՝ անտիրության մատնած պրոբլեմները։

ՎԱՐԴԳԵՍ ՕՎՅԱՆ

«Նոր էջ» թերթի խմբագիր

Ստեփանակերտ

Հայ դիվանագետները կրկին «ոսկե ձու» են ածել...

90-ական թվականների սկզբներին Արցախի քաղաքական գործիչներից մեկը մեկնել էր Ուրուգվայ։ Հարավամերիկյան այդ երկրից վերադառնալուն պես, մի ոտքը դեռ նոր էր դրել գետնին, բայց արդեն աջ ու ձախ հայտարարություններ էր անում եւ հարցազրույցներ տալիս, թե մոտակա օրերին Ուրուգվայը ճանաչելու է Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը։ Այդ հայտարարությունն աշխարհով մեկ տարածվելուց հետո դժվար չէր կռահել, որ նման բան չի լինելու։ Առաջին հերթին թեկուզ այն պատճառով, որ այդ լուրը լսելուն պես Ադրբեջանի իշխանությունները, նրանց դիվանագետներն անմիջապես հակաքայլեր են ձեռնարկելու եւ «վնասազերծելու» հարավամերիկյան այդ հանրապետությանը...

Թե հայ քաղաքական գործիչն էր ցանկալին իրականության տեղ ընդունել, թե հակառակորդն էր իրոք խափանել Արցախի անկախությունը ճանաչելու նախաձեռնությունը, փաստն այն է, որ քաղաքական գործչի այդ հայտարարությունից շուրջ 20 տարի է անցել, սակայն Լեռնային Ղարաբաղը շարունակում է մնալ չճանաչված, այն դեպքում, երբ Ղարաբաղյան շարժումից տարիներ հետո անկախության դրոշ պարզած մի շարք երկրներ արդեն ճանաչվել են այլ պետությունների, այդ թվում՝ գերտերությունների կողմից։

Վերջին օրերին հայկական մամուլում կրկին սկսեցին լուրեր շրջանառվել առ այն, որ «սեպտեմբերի 9-ին անակնկալ հայտարարություն է կատարել Ուրուգվայի արտաքին գործերի նախարար Լուիս Ալմագրոն», այն է՝ ելույթ ունենալով Հայաստան-Ուրուգվայ հարաբերություններին նվիրված Ուրուգվայի խորհրդարանական համաժողովի ժամանակ, Ալմագրոն մասնավորապես ասել է, թե «Համոզված եմ՝ Լեռնային Ղարաբաղը պետք է լինի անկախ եւ ժամանակի ընթացքում միանա Հայաստանին։ Սա է հարցի լուծման միակ ճանապարհը», հետո ընդգծել է, որ Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանի պատմական մասն է, եւ իրենք այսօր ուսումնասիրում են պետական որոշումով համաձայնություն կայացնելու եւ ճանաչման հարցը»։

Ձնագնդի պես գլորվելով մեծացող ու տարածվող այս լրատվությունը կարդալով, անմիջապես հիշեցի 90-ական թվականների սկզբի հայ «դիվանագետին» ու հասկացա, որ պատմությունը կրկնվում է։ Դրանում հատկապես համոզվեցի, երբ տեսնում եմ, թե ինչպես են հայ քաղաքական գործիչներն, իրար հերթ չտալով, աջ ու ձախ մեկնաբանություններ անում այդ կապակցությամբ։ Այն էլ՝ որպես կատարված, ավարտված իրողության մասին։ Անգամ կարծիքներ հնչեցին, թե Ուրուգվային, ամենայն հավանականությամբ, հետեւելու են այլ պետություններ։ Նույնիսկ վկայակոչեցին 1915 թ. Ուրուգվայի կողմից աշխարհում առաջինը Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելու փաստը եւ այլն։

Քաղաքական գործիչներից ոմանք ավելի հեռու գնացին՝ հաշվելով, որ Ուրուգվայի կողմից ԼՂՀ-ն ճանաչելն արդեն իրողություն է ու մեր գրպանում է, փորձում են «սեփականաշնորհել» այն, հայտարարելով, թե ի շնորհիվ Ուրուգվայում ապրող հայ համայնքի, նրանց լոբբինգի արդյունք է դա։ Կարծես մի հպարտանալու բան է, երբ արդար որոշման հանգում են ոչ թե սեփական համոզվածության ու սկզբունքների, այլ այլոց կողմից արված լոբբինգի շնորհիվ...

Ուրուգվայի կողմից Արցախի պետականությունը «ճանաչելուց» 2 օր հետո Regnum-ում նյութ տպագրվեց «Ուրուգվայի ԱԳՆ-ն հերքել է ԼՂՀ-ն ճանաչելու տեղեկատվությունը» վերնագրով, որտեղ ասվում է, թե Արգենտինայում Ադրբեջանի դեսպանատունը կապվել է Ուրուգվայի ԱԳՆ-ի հետ եւ, ինչպես հաղորդում է aze.az-ը, Ուրուգվայի ԱԳՆ ղեկավարի տեղակալ Ռ. Կարրերասը հերքել է դա, «միանշանակ հաստատելով, որ իր երկիրը պաշտպանում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը՝ միջազգային հանրության, մասնավորապես ՄԱԿ-ի կողմից ընդունված սահմաններով»։

Չգիտեմ, գուցե թե հնարավոր է, որ Ուրուգվայն իրոք ճանաչի Արցախի պետականությունը (չնայած դրանում շատ լուրջ կասկածում եմ), սակայն ինձ մի այլ խնդիր է հետաքրքրում, որ շատ նման է ոսկե ձու ածող հավի պատմությանը։ Երբ սնապարծ հավիկն իր լույս աշխարհ բերելիք «ոսկե ձվի» գովքն է անում ու բոլորն այդ հրաշք ձվից են խոսում, աղվեսը թաքուն մտնում է հավաբուն, իր գործը տեսնում, դունչը լիզելով, դուրս գալիս ու հայտնում. «Ի՞նչ եք փչում, էստեղ ոչ հավ կա, ոչ էլ ոսկե ձու...»։

Երկոտանի թռչուններից վերադառնանք երկոտանի մեր հերոսներին, ովքեր դեռ «ձու չածած», սիրում են աշխարհով մեկ տարածել, թե՝ ահա-ահա մի չտեսնված-չլսված «ոսկե ձու» ենք լույս աշխարհ բերելու... Մի՞թե դիվանագիտական արտակարգ իմաստություն է պահանջվում սովորելու-հասկանալու դարերի խորքից եկող մի պարզ ճշմարտություն. «Գետը չհասած, փողքերը վեր չեն քաշի...»։ Թե՞ մեր դիվանագիտությունը շարունակում է ապացուցել, որ գետնաքարշ եղել է, գետնաքարշ էլ մնացել է։ Եվ դեռ բոլորիս ջգրու՝ այդպես էլ մնալու է...

ՎԱՐԴԳԵՍ ՕՎՅԱՆ
vardgesovyan.blogspot.com

Ղարաբաղում «Մենք ենք մեր սարերը» հուշարձանը խայտառակ վիճակում է. «Չենք լռելու»

«Չենք լռելու»  

երիտասար-

դական նա-

խաձեռնու-

թյունն 

ահազան-

գում է 

Ստեփա-
նակերտի 
մատույց-
ներում 

գտնվող և 

արժանիորեն Արցախի խորհրդանիշ համարվող 1967թ. «Մենք ենք մեր լեռները» հուշարձանի խայտառակ վիճակի մասին: Ներկայացվող լուսանկարն ու տեսանյութը ցանկացած խոսքերից վառ են նկարագրում լեգենդար հուշարձանի դառը ճակատագիրը:

«Չենք լռելու»-ն խնդրի վրա է հրավիրում ԼՂՀ կառավարությանն առընթեր զբոսաշրջության և հուշարձանների պահպանության վարչության ուշադրությունը` հորդորելով շտապ ձեռնամուխ լինել «Մենք ենք մեր լեռները»-ի վերանորոգման աշխատանքներին: